Hooibeekhoeve - Maaigraan als andere valorisatievorm

Akkerbouwzaden
Oogst proefveld Hooibeekhoeve (VL) over maaigranen om mogelijk monocultuur mais te doorbreken/

Uit: Landbouwleven 12 augustus 2021 - Tim Decoster

In beproeving door LCV en Hooibeekhoeve -

Maaigraan als andere valorisatievorm

Eerder deze zomer bezochten we in Diest een proefveld van de Hooibeekhoeve dat handelde over vruchtwisseling en groenbedekkers, meer specifiek over maaigranen. De achterliggende beweegreden is om de monocultuur maïs, die in sommige regio’s heerst, te doorbreken.

Zelfs één keer een monocultuur doorbreken levert al winst op richting teeltrendement (kilogramopbrengst) én kan de druk van bepaalde onkruidsoorten terugschroeven. Zo legde ons onderzoeker Gert Van de Ven uit. Hij vult aan dat het opnemen van een graangewas in de rotatie een rustgewas en wintergewas betekent. Het is een gewas dat op een ander moment grondbewerkingen en middeleninzet vraagt dan maïs en dat in de winter de bodem bedekt.

Andere valorisatie 

In de praktijk wordt tegen het oordeel aangelopen dat graan in sommige regio’s niet genoeg opbrengt. “Maar we kunnen graangewassen ook anders valoriseren dan enkel via een oogst als droge korrel”, bemerkt onderzoeker Van de Ven. Hij legt uit dat ook een oogst als gehele plant silage (GPS) kan in het deegrijpe stadium van gerst of tarwe. Een andere, nog weinig bekende mogelijkheid is om een oogst als maaigewas in het voorjaar en later na hergroei, nog in de zomer het gewas te dorsen voor de droge korrelopbrengst.

Gerst maaien 

Vorig jaar deed de Hooibeekhoeve – LCV en Syngenta de eerste ervaringen op met deze techniek. Op 16 april werd er een maaisnede van de hybride wintergerst genomen en daags nadien in ronde balen geperst en gewikkeld. Dit bracht ruim 418 kg droge stof per ha op. ter vergelijking: de snede Italiaans raaigras bracht 1.481 kg DS/ha op. 
Acht dagen na de maaisnede was het amper te merken dat de wintergerst gemaaid was, maar het was vorig jaar die periode ook groeizaam weer. Het proefveld triticale (ook gemaaid), stond veel ijler. Dan werd het even spannend om te zien wat de oogst als droge korrel ging geven, het graan zijn kop was immers afgedaan. Voor de hybride gerst viel dat heel goed mee: het gemaaide proefvlak bleef slechts 1 ton aan droog graan bij oogst achter op de niet gemaaide hybride wintergerst. “In de kering kunnen we dus zeggen dat de gemaaide gerst de niet-gemaaide heeft ingehaald”, aldus Van de Ven. “Dergelijk resultaat hadden we niet verwacht.”

Triticale

Het resultaat van de triticale was wel heel wat anders. Waar er een maaisnede van de triticale genomen was bracht de droge korreloogst 6 ton/ha op., terwijl de niet gemaaide 11 ton/ ha opbracht. De ijlheid en het moeilijk terug opgroeien van het triticalegewas na de maaisnede kwam dus tot uiting bij de oogst.

Effect van bemesting en berijding

Dit jaar is de proefveldwerking voortgezet in kader van het Interregproject Fabulous Farmers en is er op 24 april gemaaid in een koud, nat voorjaar. Erna volgde schraal weer met koude nachten en werd het droog op het veld. In de proefveldwerking is dit jaar ook het aspect bemesting meegenomen. Kunstmestgift versus drijfmesttoediening wordt onderzocht. Zeker voor veehouders is het plaatsen van drijfmest in het voorjaar een mooie opportuniteit. Een eerste vaststelling is dat dankzij het injecteren van drijfmest, het gewas iets van vocht heeft meegekregen en daar was het op dat moment heel dankbaar voor. Er werd dit jaar ook gekeken naar wat het gewas doet na het bereiden van de gemaaide gerststoppel met zware machines (balenpers/wikkelaar, balenwagen, getrokken mesttank met injecteur). De eerste conclusie is dat het in droge omstandigheden visueel geen spoorvorming opleverde.

Andere ervaringen met hybride gerst

Roel Van Avermaet, Technical Seeds Expert BNL Syngenta, voegde nog enkele bemerkingen toe. Een eerste is dat Syngenta al ruim 10 jaar zich heeft toegelegd op hybridegerst en dat ze duidelijk zien dat het heterosis effect voor sterkere wortels, uitstoeling en planten zorgt. Hoe minder de kwaliteit van de grond, des te beter het effect van hybridegerst qua opbrengst naar boven komt.

Ook Syngenta doet nog volop onderzoek naar de techniek en bekijkt vooral welke variëteiten het meest geschikt zijn. De eerste resultaten, onder andere uit Frankrijk, zijn alvast veelbelovend. De droge korrelopbrengst ligt volgens hun ervaringen zo’n 1.000 à 1.500 kg lager, wanneer er eerst een maaisnede in de lente is gewonnen. Wat het maaien zelf betreft, raadt Roel een hoogte van 8 à 10 cm aan. Hij wijst ook op het enorme belang van een vlak zaaibed in deze thematiek, net om de maaisnede niet te vervuilen met grond. Ander advies luidt om wintergerst niet op natte gronden te telen.

Andere teeltingrepen zijn een onkruidbestrijding en bij het uitkomen van de winter een eerste bemesting. Ook na de maaisnede dienen we attent te zijn voor de groeiregulatie en een fungicidebehandeling. Deze laatste 2 ingrepen blijken toch noodzakelijk als we nog voldoende korrelopbrengst wensen.